Opuchnięte oczy. Co możesz z tym zrobić?

Obrzęk oczu to objaw, którego nie da się nie zauważyć – w końcu oczy są zwierciadłem duszy, więc to w nie najbardziej wpatrujemy się podczas rozmowy z drugą osobą. Obrzęk powiek nierzadko wiąże się z pierwszymi objawami alergii, ale bywa, że wskazuje również na inne choroby. W poniższym artykule wyjaśniamy także, co mogą oznaczać opuchnięte oczy rano, co robić na szybko, aby poprawić ich wygląd oraz jak na co dzień dbać o higienę narządu wzroku.

Przyczyny opuchniętych oczu

Powodów tej dolegliwości jest całe mnóstwo. Mogą być zupełnie błahe i przemijające jak np. wcześniejszy płacz czy niewyspanie albo być po prostu cechą „urody” danej osoby (zwłaszcza poranne i szybko ustępujące). Zanim jednak przyjmiemy taką diagnozę i przejdziemy nad opuchniętymi oczami do porządku dziennego, konieczne będzie wykluczenie chorób mogących leżeć u ich podłoża – takich jak np.:

• Alergia – najczęściej wziewna na pyłki traw, roztocze kurzu domowego czy sierść zwierząt, ale może być też pokarmowa czy kontaktowa np. na nowo zakupione cienie do powiek.
• Zapalenie spojówek – infekcyjne, alergiczne lub wywołane zespołem suchego oka, najczęściej towarzyszy mu przekrwienie oka i ropna lub surowicza wydzielina.
• Półpasiec oczny – oprócz obrzęku jednej powieki pojawia się rumień i pęcherzyki, zmiany są bolesne.
• Jęczmień na oku – bolesny guzek na powiece, może rozpoczynać się od obrzęku i zaczerwienienia całej powieki, a z czasem ograniczać się do jednego punktu, może być jedno lub dwustronny, pojedynczy lub mnogi.
• Gradówka – niebolesny guzek w obrębie powieki, przewlekła postać jęczmienia.
• Ugryzienie owada – zwykle jednostronne, z zaczerwienieniem i śladem po wkłuciu.
• Zapalenie brzegów powiek.
• Zapalenie zatok – obrzękowi towarzyszy katar, uczucie rozpierania twarzy, ból głowy przy jej pochylaniu.
• Ostre kłębuszkowe zapalenie nerek – typowe dla dzieci w wieku wczesnoszkolnym, zwykle występuje również nadciśnienie, skąpomocz, a objawy pojawiają się mniej więcej kilkanaście dni po anginie.
• Atopowe zapalenie skóry – skóra powiek jest sucha, zaczerwieniona, łuszcząca się i swędząca, charakterystyczny w tej chorobie jest objaw Denniego-Morgana, czyli dodatkowy fałd skórny poniżej brzegu dolnej powieki, dający wrażenie jej obrzęku.
•  Uraz oka lub okolicy oka.
•  Nowotwór oczodołu – stopniowe narastanie jednostronnego, bezbolesnego wytrzeszczu.

Co pomaga na opuchnięte oczy

Znamy już kilkanaście potencjalnych przyczyn opuchniętych oczu, jak się pozbyć zatem tej dolegliwości? Jeśli czujemy, że jesteśmy wyjątkowo zmęczeni i niewyspani albo mamy opuchnięte oczy od płaczu, co robić jest kwestią dyskusyjną, ponieważ tak naprawdę nie musimy robić nic. Uleczy nas po prostu czas. Gdy nie chcemy czekać, bo tego dnia mamy ważne wyjście lub zwyczajnie odczuwamy dyskomfort z powodu wyglądu, możemy położyć na zamknięte oczy chłodny okład z ręcznika zanurzonego w zimnej wodzie albo specjalne cold packi. Dobrze sprawdzi się też delikatny masaż okolicy oczu.

W każdym innym przypadku obrzęku powiek konieczna jest konsultacja z lekarzem. Oczy to bardzo delikatny narząd, dlatego lepiej nie ryzykować z samodzielnym diagnozowaniem i leczeniem. Specjalista weźmie pod uwagę całość obrazu klinicznego, oceni czy opuchlizna jest jednostronna czy obustronna, czy występuje zaczerwienienie i wykwity na skórze, czy widzenie i wszystkie struktury oka są prawidłowe, czy są dolegliwości bólowe, a także zleci badania kontrolne i dopiero wówczas będzie w stanie stwierdzić przyczynę obrzęku albo jej brak. Diagnozowanie warto rozpocząć od okulisty, który ewentualnie pokieruje do kolejnych specjalistów. W przypadku potwierdzenia leżącej u podłoża choroby lekarz zaleci odpowiednią terapię. Jeśli przemijające obrzęki oczu są po prostu cechą wyglądu danej osoby, wtedy warto wspomagać oczy w domowy sposób:

• nawilżanie powietrza w domu;
• wietrzenie pomieszczeń;
• delikatny masaż okolicy oczu;
• spanie z głową ułożoną na poduszce zamiast na płasko;
• zapewnienie sobie odpowiedniej ilości snu.

Codzienna higiena oczu

Aby nasze oczy były w dobrej formie, warto na co dzień dbać o ich komfort:

• używać kropli nawilżających do oczu (bez konserwantów) jeśli odczuwamy ich suchość, co typowo zdarza się w pomieszczeniach klimatyzowanych albo u osób często noszących soczewki;
• pracować w okularach z antyrefleksem;
• zapewnić dobre oświetlenie pomieszczeń w domu czy pracy;
• wybrać monitor o dobrej jakości, ustawić go bokiem do okna, pamiętać, że górny brzeg monitora powinien być nieco poniżej poziomu wzroku;
• robić regularne przerwy od ekranów i sztucznego światła – najlepiej w tym czasie patrzeć w dal;
• stosować krem łagodzący np. z witaminą A i świetlikiem w przypadku uczucia suchości i podrażnienia powiek;
• pić dużo płynów – pozwoli to nawodnić gałki oczne;
• wybierać posiłki o dużej zawartości warzyw i owoców – szczególnie cenne dla wzroku są witamina A, C i E oraz cynk, selen i miedź;
• pozwolić sobie na odpowiednią ilość odpoczynku w ciągu doby, a zwłaszcza wysypianie się.

Powiązane artykuły:

Jak pielęgnować oczy? >>
Jak dbać o oczy? - 5 dobrych nawyków >>
Jak dbać o oczy w każdym wieku? >>

Autor: Lekarz Irena Wojtowicz

Bibliografia:

1. Padjas A., Przyczyny obrzęku powiek, Medycyna Praktyczna dla Pacjentów, 18.05.2016.
2. Pogrzebielski A., Guzki zapalne powiek – jęczmień i gradówka, Medycyna Praktyczna dla Pacjentów, 21.02.2014.
3. Foryś A., Opuchnięte oczy u dziecka – przyczyny obrzęku powiek u dzieci, 31.07.2018.